Trendy e-commerce w 2023 / Podsumowanie
Zbliżamy się do końcówki roku, a to niezmiennie czas podsumowań. Rok 2023 w sprzedaży detalicznej stanowił wyjątkowe wyzwanie dla firm, które musiały skonfrontować się z dynamicznymi zmianami warunków gospodarczych, społecznych i technologicznych. Sprawdźmy, jak te zjawiska wpłynęły na branżę e-commerce w Polsce i jak zmienił się obraz handlu online.
Sytuacja w sprzedaży detalicznej online
Mijający rok w branży e-commerce okazał się niezwykle dynamicznym i wymagającym okresem dla przedsiębiorców, którzy musieli szybko reagować na zmieniające się warunki gospodarcze: rosnącą inflację, a także koszty pracy czy ceny paliwa oraz energii.
Dobrym barometrem nastrojów konsumentów jest Czarny Piątek, czyli coroczne święto wyprzedaży. Okazje związane z Black Friday i Cyber Monday przyciągnęły wprawdzie uwagę łowców promocji online – sprzedaż w Czarny Piątek wzrosła w Polsce o 116%, wynosząc jednak 2 punkty procentowe mniej niż w analogicznym okresie w 2022 roku, oraz aż 44 punkty procentowe mniej w porównaniu do 2021 roku.
Nowe trendy technologiczne
Rok 2023 w Polsce przyniósł rozwój technologii: systemów i platform wspierających sprzedaż przez internet. Obserwujemy nie tylko zmianę podejścia do budowy własnych kanałów cyfrowej sprzedaży, ale i dynamiczny rozwój platform zakupowych, które są szansą na szybkie wejście do sprzedaży cyfrowej producentów i dystrybutorów. Przyjrzyjmy się, które rozwiązania kształtowały krajobraz handlu elektronicznego i wpływały na strategie biznesowe przedsiębiorców.
Rozwój popularności platform zakupowych
W roku 2023 zaobserwowaliśmy dynamiczny rozwój popularności platform marketplace (platform zakupowych). Na rynku polskim najwięksi gracze jak Allegro, OLX, czy EMPIK inwestowali w marketing, aby wzmocnić siłę marki, zwiększyć ruch na stronie, dbali o szerokie portfolio produktów i usług, zachęcając pakietami benefitów nowych partnerów handlowych. Dla nich właśnie cały czas rozwijają możliwości reklamy internetowej na swoich platformach jak np. Allegro Ads. Największych graczy na rynku polskim “gonią” branżowe platformy zakupowe jak np. BRW (branża meblarska), Medme.pl (framaceutyczna), czy Douglas (life style)oraz światowy gracz Amazon.com, który w ostatnim kwartale 2023 roku zainwestował w Polsce w szeroko zasięgową kampanię wizerunkową.
W ostatnich latach wzrost zainteresowania tym modelem biznesowym był szczególnie widoczny w kontekście rosnących kosztów kapitału i poszukiwania nowych strategii sprzedażowych. Platformy zakupowe oferują gotowe środowisko do sprzedaży – także zagranicznej. Dzięki temu przedsiębiorcy mogą łatwo rozszerzać swoją działalność bez konieczności inwestowania dużych ilości zasobów na budowę i utrzymanie własnej strony internetowej czy sklepu online. Dlatego platformy obecne na rynkach europejskich, np. DACH, są dla polskich producentów i firm handlowych sposobem do pozyskania szerszego grona klientów, szansą wejścia na nowe rynki. Z perspektywy firm z branż wyposażenia wnętrz dużym zainteresowaniem cieszą się platformy znane na rynku DACH, jak np. Wayfair.com, Home24, otto.de i oczywiście Amazon.com.
Elastyczne podejście do architektury e-commerce
Przy szybko rozwijającym się rynku e-commerce i potrzebach personalizacji doświadczenia, właściciele sklepów wybierają rozwiązania „szyte na miarę”. To podejście do tworzenia sklepów internetowych i ich architektury wymaga przewidywania przyszłym potrzeb biznesowych, w których architektura oprogramowania wspiera decyzje biznesowe. Composable Commerce to koncepcja opracowana przez firmę Gartner, która umożliwia firmom budowanie skalowalnych i konfigurowalnych platform e-commerce, które najlepiej odpowiadają ich unikalnym potrzebom. Oczekuje się, że wielkość globalnego rynku aplikacji composable osiągnie 13,1 miliarda dolarów do 2029 r., co oznacza wzrost rynku na poziomie 17,4% CAGR w okresie objętym prognozą, co potwierdza zainteresowanie firm tymi rozwiązaniami.
Pierwszym krokiem w stworzeniu e-commerce w duchu Composable Commerce jest wybranie odpowiedniej platformy headless, w której warstwa prezentacji (frontend) będzie całkowicie oddzielona od warstwy logiki biznesowej (backend). Rezultatem takiego rozwiązania jest bardzo duża elastyczność w dostarczaniu treści i usług klientom. Platforma headless commerce jest zatem świetną bazą nie tylko pod sklep internetowy, ale i sprzedaż w modelu omnichannel, a także różne niestandardowe aplikacje i integracje z innymi systemami.
Wielokanałowość
Omnichannel, czyli sprzedaż wielokanałowa była od lat i w 2023 wciąż jest jednym z najważniejszych trendów e-handlu. Jestem zdania, że omnichannel zaczyna się od potrzeby poprawienia doświadczenia klienta końcowego, a kończy na technologii i optymalizacji procesów wewnętrznych oraz rozwoju kompetencji zespołów. Nie lada wyzwaniem dla managerów IT firm handlowych jest zaplanowanie architektury e-commerce oraz systemów wspierających w taki sposób, aby zapewnić realizację celów biznesowych organizacji.
W 2023 wiele firm stanęło przed koniecznością przejścia ze sprzedaży multichannelowej do sprzedaży w modelu omnichannel. To dla nich właśnie kluczem do sukcesu były kompetencje solution architektów, odpowiedzialnych za budowę planu rozwoju systemów IT wspierających decyzje biznesowe, często z wykorzystaniem szyny integracyjnych ESB (Enterprise Service Bus) systemów i danych. Ścisła współpraca zespołów operacyjnych, odpowiedzialnych za realizację celów biznesowych z działami IT i partnerami technologicznymi umożliwiła budowę przewagi konkurencyjnej naszych klientów.
Sztuczna inteligencja
Miniony rok stał pod znakiem wzrostu popularności generatywnej sztucznej inteligencji. Narzędzia oparte o AI (aktualnie jest ich ponad 120, ale wciąż powstają nowe) od pewnego już czasu rewolucjonizują rynek e-commerce, stając się kluczowymi rozwiązaniami w obszarze personalizacji, analizy danych i automatyzacji.
W 2023 obserwowaliśmy rozwój zaawansowanych systemów rekomendacji w e-commerce. Wykorzystując sztuczną inteligencję i analizę danych w czasie rzeczywistym, te innowacyjne rozwiązania przyczyniały się do bardziej spersonalizowanych doświadczeń zakupowych, zwiększając lojalność klientów, a także wpływając na wzrost wartości koszyka zakupowego i wartości konwersji. Sztuczna inteligencja odegrała również istotną rolę w obszarze obsługi klientów – rozwój chatbotów i asystentów wirtualnych zapewniał szybką i efektywną komunikację. Z kolei wyszukiwanie wizualne umożliwiało klientom odkrywanie produktów w jeszcze wygodniejszy sposób.
AI wspierała także optymalizację cen, dostosowując je dynamicznie do zmieniających się warunków rynkowych. Przewidywanie popytu na produkty, zarządzanie zapasami i segmentacja klientów – to kolejne obszary, w których sztuczna inteligencja odgrywała kluczową rolę, wspierając efektywność operacyjną firm.
Przewidujemy, że w ciągu kilku najbliższych lat narzędzia generatywnej AI będą biznesowym partnerem, a nie konkurentem. Biorąc pod uwagę, że nawet 25% zadań na rynku pracy może zostać zautomatyzowana, widzimy ogromny potencjał uwolnienia czasu pracowników i możliwość skupienia się na bardziej kreatywnych i strategicznych zadaniach.
Jakość danych i proaktywne zarządzanie cenami
Dynamicznie zmieniające się czynniki makroekonomiczne, takie jak inflacja, stopy procentowe, wzrost gospodarczy, a także obniżające się nastroje konsumentów wpłynęły w wielu branżach na zwiększenie wrażliwości cenowej klientów. Dlatego w 2023 dla wielu firm, zwłaszcza pracujących na niskich marżach, właściwe zarządzanie ceną stało się priorytetem.
Strategia Dynamic Pricing (dynamicznych cen) oraz wdrażanie rozwiązań usprawniających jej realizację, czyli dostosowywanie cen produktów do różnych czynników, takich jak popyt, podaż, sezonowość, czy zachowania klientów w czasie rzeczywistym, stały się szansą na zachowanie konkurencyjności. Decyzję o wdrożeniu takiego rozwiązania najczęściej poprzedza audyt gromadzenia danych, który odpowiada na pytanie czy mamy wystarczające dane do podjęcia decyzji o właściwych poziomach cen. Kluczowa jest również integracja danych pochodzących z wielu kanałów, a w kolejnym kroku – stały monitoring i analiza danych. Zebrane dane stają się podstawą dla algorytmów Machine Learning, które potrafią automatycznie wydobyć z danych wnioski o możliwościach i potencjalnych skutkach zmian cen, co przekłada się na zrealizowanie założenia biznesowe przedsiębiorstw.
Wydajność przede wszystkim
Wolne ładowanie strony powoduje utracony ruch, obniża poziom konwersji, a także powracalność klientów do sklepu internetowego. W takim przypadku możliwym wyjściem staje zmiana dostawcy, przejście na dedykowany serwer lub migracja do rozwiązań chmurowych.
To ostatnie rozwiązanie zyskuje na popularności. W 2023 r. 47% badanych korzystało z usług Amazon Web Services (AWS), a drugim kwartale 2023 r. globalne wydatki na usługi infrastruktury chmurowej wzrosły o 10 mld USD w porównaniu z tym samym okresem w 2022 r.
Chmura umożliwia przedsiębiorcom łatwe dostosowanie mocy obliczeniowej do aktualnych potrzeb. W miarę rozwoju działalności, firmy mogą bezproblemowo zwiększać lub zmniejszać wykorzystywane zasoby, co pozwala na efektywne skalowanie biznesu. W efekcie możliwe jest utrzymanie wysokiej wydajności systemu e-commerce nawet podczas pików sprzedażowych, np. w okresie sezonowych wyprzedaży lub Black Friday.
Zmienne priorytety konsumentów
W 2023 r. obserwowaliśmy także zmiany w zachowania klientów, np. zwiększyła się wrażliwość cenowa oraz sposób robienia zakupów. Według raportu o europejskim handlu elektronicznym 2023 ponad 99% konsumentów w ciągu ostatnich 12 miesięcy zmieniło sposób, w jaki robi zakupy online. Klienci są bardziej świadomi ceny – ok. 54% deklaruje, że kupuje produkty w najniższej możliwej cenie. Prawie połowa (47%) stwierdziła również, że przed zakupem produktu przeprowadziła pogłębione badania.
Wzrost świadomości społecznej
Skoncentrowanie uwagi na zrównoważonych praktykach w biznesie staje się nieuniknionym aspektem strategii rozwoju. W styczniu 2023 r. weszła w życie długo oczekiwana unijna dyrektywa CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive), która rozszerzyła obowiązki sprawozdawcze dotyczące wpływu przedsiębiorstw na ludzi i środowisko. Rezultatem jest wprowadzenia jednolitego standardu raportowania ESG (Environmental, Social and Corporate Governance) przez firmy. Od stycznia 2024 roku spółki notowane na giełdzie z 500 pracownikami i więcej, a od 2026 roku wszystkie spółki rynku regulowanego zatrudniajace ponad 10 pracowników, będą zobligowane do raportowania działań zgodnie z normami ESG, obejmującymi obszary środowiskowe, społeczne oraz zarządzania i ładu korporacyjnego.
Wdrożenie tych rozwiązań, zgodnie z regulacjami prawnymi UE i oczekiwaniami konsumentów, zwłaszcza generacji Z, stanowi wyzwanie, w szczególności dla branży modowej, która jako pierwsza podjęła się adaptacji.
Z drugiej strony konsumenci coraz bardziej angażują się w działania na rzecz ochrony środowiska, wspierani narzędziami do śledzenia wpływu ekologicznego swoich zakupów. Rośnie zainteresowanie reverse commerce, znanym również pod nazwą re-commerce i re-sale, czyli po prostu handlem wtórnym wcześniej posiadanych rzeczy (nowych lub używanych). Obecnie w tym modelu sprzedaży znaleźć można produkty z niemal każdej kategorii, nie tylko odzieży, ale także mebli, elektroniki, biżuterii, maszyn, a także dóbr luksusowych.
Promowanie świadomej konsumpcji
Coraz większą popularność re-sale obserwujemy także w Polsce, gdzie 50% konsumentów deklaruje, że kupuje używane przedmioty online w celu optymalizacji swojego budżetu. Na wzrost sympatii klientów do zakupów w formule re-commerce ma wpływ nie tylko promowanie świadomej konsumpcji, ale także oszczędności i mniejsza zasobność portfela – aż 62% konsumentów uważa, że żyje w recesji, a 48% przypuszcza, że ta sytuacja nie zmieni się przez kolejne 12 miesięcy.
Podsumowując, z punktu widzenia firm handlowych obecnych w sprzedaży internetowej rok 2023 był pełnym wyzwań: zmian rynkowych, zmian zachowań klientów oraz dotyczących rozwoju technologii, a zwłaszcza sztucznej inteligencji, która wpływa na wiele procesów.
Przekonaliśmy się także, jak ważne jest budowanie elastyczności biznesowej, której wartość przejawia się nie tylko w umiejętności radzenia sobie z kryzysami, ale także w zdolności do ciągłego, innowacyjnego rozwoju. Jesteśmy przekonani, że w kolejnych latach najważniejszym trendem w e-commerce będzie konsekwentna współpraca na linii biznes – technologia oraz szerokie wykorzystanie sztucznej inteligencji w procesach wspierających prowadzenie i rozwój e-commerce.
